Miecznikowo
ETYMOLOGIA:
Nazwa Miecznikowo jest ewidentnym nawiązaniem do nazwy ulicy, przy której mieści się Wydział Biologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jest to zatem określenie pochodzące od nazwy własnej, w tym wypadku urbanonimu. Nie jest to jednak, jak w wypadku innych nazw wydziałów motywowanych przez nazwy ulic, prosta adaptacja tego urbanonimu. Ma ona bowiem charakter asocjacyjny – po pierwsze, Ilija Miecznikow, którego nazwisko zostało uwiecznione w nazwie ulicy był znanym ukraińskim zoologiem, po drugie nazwa Miecznikowo nawiązywać może do mieczników, czyli owadów z rodziny pasikonikowatych, a to przecież między innymi nimi zajmują się biolodzy, kształceni na wydziale; po trzecie zaś, cząstkę -owo, powstałą de facto przez wymianę jednej głoski (i litery) w nazwie ulicy, traktować można jako sufiks tworzący w polskiej toponimii liczne nazwy miejscowe, i nazwy baśniowych krain. Miecznikowo to zatem ‘kraina mieczników’ albo ‘królestwo przyszłych Miecznikowów’, mieszczące się przy ulicy Miecznikowa 1.
CIEKAWOSTKI:
W Polsce istnieje kilka miejscowości mających w swej nazwie komponent Miecznikowo, między innymi Miecznikowo-Cygany, Miecznikowo-Gołębie, Miecznikowo-Miąchy, Miecznikowo-Sowy. Wszystkie one znajdują się w powicie nidzickim, w województwie warmińsko-mazurskim. Nazwa Miecznikowo to nazwa dzierżawcza (informująca o pierwotnym właścicielu lub zarządcy dóbr) powstała od nazwy osobowej Miecznik. Ta zaś pochodzi od miecznika – urzędnika, a początkowo sługi monarszego, noszącego miecz lub rzemieślnika miecze wykonującego.
Być może synem miecznika (a właśnie na to wskazuje jego nazwisko) był jakiś przodek Iliji Miecznikowa… Tego nie wiemy. Jedno jest pewne: gdyby sam Miecznikow wolał władać mieczem, a nie rozumem, na pewno nie wiedzielibyśmy dziś tyle na temat odporności, bo to właśnie za wkład w badania nad nią Ilija Miecznikow otrzymał w 1908 roku Nagrodę Nobla.
Miecze (choć zgoła inne) noszą natomiast miecznik łąkowy (Conocephalus dorsalis) i miecznik ciemny, zwany brązowym (Conocephalus fuscus) – owady z rodziny pasikonikowatych, dość popularne niemal w całej Polsce, obecne w Miecznikowie na zajęciach z entomologii. Specyficzne uzbrojenie ma również bohater książek z upodobaniem czytanych przez biologów – ryba miecznik (Xiphias gladius), zwana włócznikiem, rybą-mieczem, czy mieczorybem.
oprac. Monika Kresa
Słownik języka studentów Uniwersytetu Warszawskiego jest dostępny pod adresem: www.studenckamowa.uw.edu.pl.
