Za najmniejszą książkę w zbiorach BUW-u uchodziła do roku 2013 edycja: Adam Mickiewicz, Bajki i powiastki, W. Dunin, Warszawa 1898. Jest to wydanie miniaturowe, zwane niekiedy liliputem, mierzy 2 × 3 cm, liczy 30 stron. Druk został wykonany przez W. Dunina w zakładzie mającym siedzibę przy ul. Świętokrzyskiej 16 w Warszawie; drukarza można prawdopodobnie utożsamiać ze znanym z nieco późniejszych druków Wojciechem Duninem.
Wydanie zrealizowano w roku jubileuszu Mickiewiczowskiego (w setną rocznicę urodzin poety) obchodzonego również w Warszawie niezwykle uroczyście; na odwrocie karty tytułowej widnieje zezwolenie carskiej cenzury z datą 28 września 1897 r. Tomik oprawiony jest w ciemnoczerwoną skórę, lico ozdobione jest umieszczonym skośnie, złoconym napisem „A. Mickiewicz” oraz tłoczoną ślepo prostą ramką i ozdobnikami o charakterze roślinnym. Wyklejki wykonano z ozdobnego papieru, wewnątrz po stronie 10 znajduje się na osobnej tablicy portret autora, ozdobne finaliki dopełniają szatę graficzną książki. Egzemplarz przechowywany jest w ochronnym pudełku, znacznie większych rozmiarów od właściwego woluminu (7 × 9 cm), które wyglądem naśladuje książkę oprawną w szare płótno, właściwy wolumin zabezpieczony jest dodatkowo przeźroczystą, zamykaną szybką. Mimo niewielkich rozmiarów, w książce zamieszczono 17 utworów Adama Mickiewicza, w tym bajkę Rabin i Pchła wydrukowano dwukrotnie.
Innym, bardzo ciekawym wydawnictwem, zakupionym do zbiorów BUW-u w roku 2014, jest tom wykonany techniką fototypiczną: Adam Mickiewicz, Poezye Adama Mickiewicza, nakład M. Szolca, Warszawa 1898 (Warszawa: P. Laskauer i W. Babicki). Jest to wydanie miniaturowe (2 × 3 cm), umieszczone w metalowej kasetce zaopatrzonej w szkło powiększające. Na odwrocie kasetki wygrawerowano napis: „Pamiątka Jubileuszowa 24 XII 1898”. Właściwy wolumin oprawny jest w zielone płótno, na przedniej okładzinie umieszczony jest portret autora, widoczny po zamknięciu kasetki przez szkło powiększające; poniżej portretu napis „Jubileusz 1798-1898”, na tylnej okładzinie widoczna podobizna warszawskiego pomnika wieszcza, który odsłonięto 24 grudnia 1898 r. Zdobienia oprawy wydrukowane zostały srebrną farbą.
Mimo miniaturowego formatu (2 × 3 cm), na 813 stronach książki Poezye Adama Mickiewicza zmieścił się tekst m.in. Pana Tadeusza, Dziadów, Konrada Wallenroda, Giaura, Grażyny i szereg drobniejszych utworów. Pierwotnie książka przeznaczona była do noszenia na łańcuszku jako biżuteria patriotyczna.
Na koniec wspomnijmy o zakupionym w roku 2013 miniaturowym wydaniu Aktu 5 listopada 1916 roku (3 × 2 cm), które jednak pod względem kunsztu edytorskiego znacznie ustępuje omówionym wyżej wydaniom.
opracował Zbigniew Olczak
Gabinet Zbiorów XIX Wieku Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
