Monika Mazur-Rafał jest autorką publikacji i strategii działań dotyczących styku praw człowieka i historii. Jest absolwentką Instytutu Stosunków Międzynarodowych UW oraz magistrem integracji europejskiej w ramach wspólnego programu Szkoły Głównej Handlowej i Sciences Politiques Paris. Była stypendystką Uniwersytetu Wolnego w Berlinie i Uniwersytetu Humboldta w Berlinie, odbyła praktykę w Bundestagu. Odbyła studia podyplomowe „Nauka o polityce” we wspólnym programie Collegium Civitas i Polskiej Akademii Nauk. Była ekspertem w programie europejskim Centrum Stosunków Międzynarodowych, sekretarzem Forum Polsko-Niemieckiego, tworzyła program migracyjny w Centrum Stosunków Międzynarodowych. W warszawskim biurze Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji (IOM) pracowała przy projekcie dotyczącym przeciwdziałania handlowi ludźmi, zaś w ramach jednostki badawczej IOM – Środkowoeuropejskiego Forum Badań Migracyjnych – zajmowała się polityką migracyjną Polski i RFN oraz polityką antydyskryminacyjną Polski.
Zmiany w Polsce i w Europie miały konkretne przełożenie na moje życie: otwarcie granic to była dla mnie długo wyczekiwana i upragniona możliwość „zobaczenia Zachodu”. A że Polska i Europa zmieniały się na moich oczach, to chciałam te zmiany lepiej zrozumieć. Wybór kierunku stosunki międzynarodowe był dla mnie oczywisty. Studia dały mi wiedzę, rozszerzyły horyzonty myślenia, umożliwiły zawarcie wielu ważnych przyjaźni i nawiązania ciekawych kontaktów, a przede wszystkim rozbudziły dalszą ciekawość świata, którą dzięki stypendium UW mogłam zaspokajać.
Praca to jej pasja. Stara się nieustannie przecierać nowe szlaki. Uwielbia pracę z ludźmi, którym „chce się chcieć” i działania na rzecz praw człowieka łączące różne sektory i generacje. Jest zwolenniczką łączenia edukacji o prawach człowieka z edukacją historyczną – doświadczenie pokazuje, że to podejście się sprawdza. Chce, by teoria miała przełożenie na konkretne działania.
Od 2005 r. jest zaangażowana w rozwijanie międzynarodowej sieci Humanity in Action. Doprowadziła do stworzenia w Polsce nagradzanej za innowacyjne działania Fundacji Humanity in Action Polska, którą obecnie kieruje jako jej prezeska i dyrektorka. Inicjuje, tworzy oraz pomaga realizować projekty edukacyjne i aktywistyczne w ramach działalności fundacji. Ma wieloletnie doświadczenie jako trenerka, tutorka i mentorka w Polsce i za granicą. Wiele satysfakcji daje jej możliwość dawania wsparcia merytorycznego aktywistkom i aktywistom w ich działaniach społecznych oraz motywowania ich do podejmowania wyzwań na rzecz zmiany społecznej.
W latach 2005-2007 zajmowała się badaniem polskiej polityki pod kątem zgodności z dyrektywami UE w zakresie przeciwdziałania dyskryminacji ze względu na pochodzenie etniczne i rasowe, religię lub wyznanie, wiek, niepełnosprawność, orientację seksualną, będąc jednocześnie ekspertem krajowym europejskiej sieci w dziedzinie przeciwdziałania dyskryminacji, finansowanej przez Komisję Europejską.
Prywatnie jest mamą trójki dzieci, która w minimalnym czasie wolnym biega, tańczy zumbę i nie tylko, czyta i podróżuje. Uwielbia snowboard i nurkowanie.